Birsa Munda History In Marathi : ९ जून, भगवान बिरसामुंडा यांचा स्मरण दिन. भगतसिंग, राजगुरू, चंद्रशेखर आझाद यांचा इतिहास आपणा सर्वांना माहीत आहे. पण भगवान बिरसा मुंडा आणि क्रांतीवीर खाज्या नाईक यांचा इतिहास किंचितच लोकांना माहीत आहे? म्हणून आज आम्ही क्रांतिसूर्य बिरसा मुंडा यांच्या साहसी इतिहास बद्दल लेख दिलेला आहे.
Table of Contents
बिरसा मुंडा यांचा जन्म : Birth of Birsa Munda
जन्म – आदिवासी वीर बिरसा मुंडा यांचा जन्म 15 नोव्हेंबर 1875 रोजी सध्याच्या झारखंड राज्यातील रांची जिल्ह्यातील उलीहातु गावात एका झोपडीत झाला.
बिरसा मुंडा यांचे शिक्षण : Birsa Munda’s education
त्यांच्या आईचे नाव कर्मी हातू आणि वडिलांचे नाव सुगना मुंडा होते. शिक्षण – बिरसा लहानपणापासूनच अतिशय कुशाग्र व चपळ होते. त्यांचे प्राथमिक शिक्षण सालगा गावात त्यांच्या मावशीकडून झाले. सी.एल.ने मिडल स्कूलमधून हायस्कूल परीक्षा उत्तीर्ण केली. येथेच बिरसा यांना मिशनर्‍यांच्या दुष्टचक्राचा पहिला अनुभव आला. मिशनरींनी आदिवासींचे शोषण केल्यामुळे त्यांनी मिशनरी शाळा सोडली. आणि त्यांचे शिक्षण अपूर्ण राहिले.
बिरसा मुंडा यांचा विवाह : Birsa Munda’s marriage
विवाह – * ते 1890 ते 1894 पर्यंत बांडगाव येथे राहिले. नंतर त्यांनी हिराबाई नावाच्या मुलीशी लग्न केले परंतु दुर्दैवाने त्यांची पत्नी लवकरच मरण पावली. बिरसा मुंडा ते भगवान बिरसा _ बिरसा यांना संगीत आणि नृत्य तसेच शिक्षणाची आवड होती. नंतर तोच आवाज आदिवासींच्या अन्यायाविरुद्ध उठवला गेला.
‘ भगवान बिरसा ‘ नाव कसे पडले. How did the name ‘Lord Birsa’ come about?
त्यामुळे निसर्गात उपलब्ध असलेल्या वनौषधींची त्यांना चांगली माहिती होती. त्यामुळे लोक त्यांना ‘भगवान बिरसा’ म्हणू लागले. एकदा पावसाळ्यात बिरसा यांच्यावर वीज पडली. मात्र बिरसा यांना कोणतीही इजा झाली नाही आणि त्यांच्या आजूबाजूच्या झाडांवर वीज कोसळली. या घटनेने इंग्रज आश्चर्यचकित झाले आणि ते “बिरसा देव है” असे मानू लागले आणि म्हणून त्यांनी त्याचा उल्लेख केला आहे.
बिरसा मुंडा यांनी लोकांना जागृत केले!
कामगार_कंत्राटदारांनी आदिवासींच्या शोषणाची सीमा ओलांडली होती. आदिवासी जमिनीचे मूळ मालक असूनही जमीनदार व सावकारांनी जबरदस्तीने जमिनीचा ताबा घेतला होता. पण इंग्रजांनी त्याबद्दल चकार शब्द न काढण्याचा आदेश दिला होता, पण बिरांना ते सहन झाले नाही. बिरसा लोकांना जागृत करायला सुरुवात केली, लोकांना म्हणत, केले.मग तुम्ही तुमच्या माता-भगिनींची प्रतिष्ठा कशी वाचवाल?
बिरसा मुंडा यांचे उलगुलान’ नावाची व्यापक क्रांती
” उलगुलान – India Government 1869 मध्ये वन संरक्षण कायदा लागू झाला, त्यामुळे जंगलातील उपजीविका बंद झाली. आदिवासींना मोठ्या संकटाचा सामना करावा लागला. या अन्यायाविरुद्ध 1890 मध्ये बिरसा यांनी ‘उलगुलान’ नावाची व्यापक क्रांती जाहीर केली. शस्त्रे तयार करा आणि शत्रूंना ठार करा.
1895 मध्ये बिरसा munda यांनी सामाजिक सुधारणेचे काम हाती घेतले. 1895 मध्ये सर्व आदिवासींना एकत्र येण्याचे आवाहन केले आणि जंगल, जमीन आणि मालमत्तेच्या हक्कासाठी लढा द्या, जे आमचे उदरनिर्वाहाचे साधन आहे.
बिरसा मुंडा यांना अटक.
यासाठी सर्व आदिवासींनी एकत्र येऊन लढा देण्याचे आवाहन त्यांनी केले. त्यांनी न्याय आणि अधिकारासाठी शस्त्र उचलले. जंगल राज्य घोषित करून तो आदिवासी हिरो बनला. त्यामुळे ब्रिटीश सरकारने त्यांचा पाठलाग केला पण त्यांनी आपले काम चालू ठेवले. बिरसांनी अनेक अनुयायी बनवले. बिरसा आणि त्यांच्या अनुयायांनी अन्यायी सावकार आणि जमीनदारांच्या घरांना आग लावली. पोलिसांनी या वृत्ताची माहिती जिल्हाधिकाऱ्यांना देताच बिरसा यांना अटक करण्याचे आदेश देण्यात आले. 1895 मध्ये सकाळी 9 वाजता बिरसा आणि त्यांच्या वडिलांनाही ताब्यात घेण्यात आले.
आणि एका ख्रिश्चन पाद्रीच्या साक्षीवरून त्याला 2 वर्षांचा कारावास आणि रु. दंड आकारण्यात आला. 30 नोव्हेंबर 1897 मध्ये बिरसा तुरुंगातून सुटला तेव्हा आदिवासी समाजाची दुर्दशा पाहून त्यांना धक्का बसला आणि त्यांनी स्वावलंबन आणि स्वाभिमानासाठी उलुगुलन घोषित केले.
बिरसा महान योद्धा चा इतिहास : Birsa Munda History In Marathi
बिरसा एक महान योद्धा होता. कुशल प्रशासक होते. फेब्रुवारी 1898 मध्ये, बिरसा यांनी डुंबरी बुरुजच्या पायथ्याशी आपल्या अनुयायांसह एक बैठक बोलावली आणि 1899 मध्ये, ख्रिसमसचा पहिला दिवस हल्ल्याचा दिवस घोषित करण्यात आला. हल्ल्यात, त्यांनी पोलिस चौकी लुटण्याचा निर्णय घेतला, ख्रिसमसच्या रात्री त्यांच्या साथीदारांच्या तीन वेगवेगळ्या तुकड्या तयार केल्या आणि वेगवेगळ्या ठिकाणी हल्ले केले. त्यांनी फादर कार्व्हर यांच्या घरावर हल्ला केला आणि फादर कार्व्हर आणि फादर हाफमन यांना गोळ्या घातल्या.
डुंबरी बुरुज हत्याकांड’
जाने.1900 मध्ये रांची येथील ब्रिटीश अधिकाऱ्यांना बिरसाच्या या हल्ल्याची माहिती मिळाली. 1900 मध्ये 11. त्याच क्षणी इंग्रजांनी डुंबरी बुरुजावर गोळीबार केला. त्यावेळी टेकडीवर महिला आणि लहान मुलांसह ५० हजारांहून अधिक लोक उपस्थित होते. या हत्याकांडात 200 हून अधिक आदिवासी मारले गेले आणि बाकीचे बळजबरीने ख्रिश्चन धर्म स्वीकारले गेले.हे हत्याकांड ‘डुंबरी बुरुज हत्याकांड’ म्हणून ओळखले जाऊ लागले.
महान भारतीय क्रांतिकारक बिरसा मुंडा यांना इंग्रजांनी कैदेत ठेवले होते.
या हत्याकांडानंतर 7 जानेवारी. पोलिसांनी 1900 मध्ये अटक करण्यास सुरुवात केली आणि 3 फेब्रुवारी 1900 रोजी बिरसा, त्याच्या 80 अनुयायांसह, पोलिसांना शरण आले. यावेळी बिरस यांनी तेथे उपस्थित आदिवासी बांधवांना माधारी फिरून आपल्या हक्कासाठी लढा असा सल्ला दिला.
बिरसा मुंडा यांचे तुरुंगात प्राण गमावले.
त्यानंतर, वयाच्या 25 व्या वर्षी, तुरुंगवास भोगत असताना, त्यांना कॉलरा झाला आणि त्यांना प्राण गमवावे लागले. पण इथेही इंग्रजांची फसवणूक दिसून येते, असे बिरसांच्या अनुयायांच्या म्हणण्यानुसार तुरुंगात कॉलराच्या औषधाऐवजी विष देण्यात आले. बिरांना खात्री होती की त्यांनी सुरू केलेले चक्रीवादळ उलुगुलान कधीही संपणार नाही, बिरसा हे आमच्यासाठी आणि येणाऱ्या पिढ्यांसाठी अमर आणि आदर्श आहेत.
बिरसा मुंडा यांना लोकं धरती आबा म्हणून देखील संबोधतात
बिरसानचे ‘उलगुलान’ हे बिरसाईइतकेच महत्त्वाचे आहे, उलगुलानमध्ये समाज आणि मातृभूमीच्या रक्षणासाठी लढा अशा घटकांचा समावेश आहे, म्हणूनच लोक बिरास यांना धरती आबा म्हणून संबोधतात. या महापुरुषाच्या पवित्र स्मृती आजही झारखंड राज्यात आहेत. झारखंड राज्याने त्यांच्या महान कार्याचा गौरव म्हणून रांची विमानतळ आणि रेल्वे स्टेशनला ‘बिरसा मुंडा’ असे नाव दिले आहे.
या महापुरुषाच्या पवित्र स्मृती आजही झारखंड राज्यात आहेत. झारखंड राज्याने त्यांच्या महान कार्याचा गौरव म्हणून रांची विमानतळ आणि रेल्वे स्टेशनला ‘बिरसा मुंडा’ असे नाव दिले आहे. माझ्या वतीने या महान आदिवासी वीराला अभिवादन! जय बिरसा!
